Artykuł dotyczy zagadnienia struktury funkcjonalnej obszarów wiejskich województwa świętokrzyskiego. Wykorzystując wyniki Powszechnego Spisu Rolnego z 2002 wybrano następujące cechy diagnostyczne, przedstawiające wybrane elementy sytuacji ekonomicznej indywidualnych gospodarstw rolnych według gmin: 1) towarowa produkcja rolnicza na jedno gospodarstwo (w zł), (2) liczba gospodarstwa indywidualne powyżej 1 ha UR, które poniosły wydatki na zakup ziemi, (3) liczba gospodarstwa, które poniosły wydatki przeznaczone wyłącznie lub głównie na prowadzenie pozarolniczej działalności gospodarczej, (4) wydatki poniesione przez gospodarstwa indywidualne powyżej 1 ha UR ogółem na zakup środków trwałych (w tys. zł). Na podstawie tych cech dokonano grupowania, które obrazuje zróżnicowanie gmin. W badaniu zastosowano metodę sieci neuronowych typu Kohonena i metodę głównych składowych. W wyniku otrzymano 6 klas gmin o różnej strukturze cech indywidualnych gospodarstw rolnych.