Historia Wielkiej Brytanii

Wielka Brytania była dominującą potęgą przemysłową i morską w XIX wieku i odegrała wiodącą rolę w rozwoju demokracji parlamentarnej, a także rozwoju literatury i nauki. U szczytu potęgi Imperium Brytyjskie rozciągało się na ¼ powierzchni Ziemi. Obie wojny światowe z pierwszej połowy XX wieku znacznie uszczupliły siłę Zjednoczonego Królestwa. W drugiej połowie ubiegłego wieku Imperium uległo rozpadowi, a sama Wielka Brytania przekształciła się w nowoczesne i zamożne społeczeństwo europejskie. Jako jeden z pięciu stałych członków Rady Bezpieczeństwa ONZ, założyciel NATO i Brytyjskiej Wspólnoty Narodów, Wielka Brytania cały czas prowadzi aktywną politykę zagraniczną.

Etapy historii Wielkiej Brytanii

Epoka neolitu, brązu i żelaza: 8300 p.n.e. – 42 n.e.

„Wielka Brytania” nie istniała do ok. 6500 roku p.n.e., kiedy Kanał La Manche oddzielił ją jako wyspę od reszty Europy. Pierwszymi osadnikami byli myśliwi-zbieracze, spędzający większość życia na przemieszczaniu się w poszukiwaniu pożywienia. Około 750 roku p.n.e. na terenie Wielkiej Brytanii zaczęto stosować żelazo, co pozwoliło na rozpoczęcie produkcji wyszukanych i trwałych narzędzi i broni.

Czasy rzymskie: 43 – 1065

W 43 roku n.e. armia rzymska przekroczyła Kanał La Manche i szybko pokonała wszelki opór miejscowych plemion. Rzymianie założyli Londinium (Londyn) i wybudowali drogi wojskowe w całym kraju. W ciągu dziesięciu lat ich władza sięgała znacznie w głąb terytorium Anglii i Walii. Wpływy rzymskie utrzymały się w Wielkiej Brytanii do V wieku. Po tym czasie Brytowie w zasadzie przejęli panowanie nad wyspą.

Anglonormanowie i średniowiecze: 1066 –1347

W 1066 normandzki Książe Wilhelm dokonał inwazji na Wyspy Brytyjskie i pokonał w bitwie pod Hastings króla Anglii Harolda. Wg legendy ten ostatni został zabity od zabłąkanej strzały, która trafiła go w oko. Wilhelm Normandzki przejął władzę w Anglii i Szkocji i radykalnie zmienił system klasowy. Językiem oficjalnym stał się francuski. W 1216 nastąpiła koronacja Henryka III, jednakże jego rządy nie cieszyły się popularnością.

Późne średniowiecze 1348 – 1484

Zaraza dżumy, zwana czarną śmiercią, dosięgła Anglię w roku 1348. Szybko przeniosła się na teren Walii i Szkocji, zabijając do końca 1350 roku prawie 1/3 ludności. Zaraza ta pojawiała się cyklicznie na terenie Wielkiej Brytanii aż do XVII wieku. Miało to poważny wpływ na stan gospodarki kraju. Aby przeciwdziałać niszczycielskim skutkom zarazy warstwy rządzące próbowały odtworzyć stabilność gospodarczą poprzez ustawodawstwo parlamentarne.

Dynastia Tudorów i Stuartów - 1485 – 1713

W 1485 roku Henryk Tudor najechał Anglię i pokonał Ryszarda III, przejmując władzę. Nowy władca poślubił Elżbietę York – córkę Edwarda VI. W 1603 roku zmarła królowa dziewica Elżbieta I. Po bezpotomnej śmierci królowej Elżbiety, na tron angielski wstąpił Jakub VI (syn Marii, Królowej Szkotów) jako Jakub I Król Anglii. W zasadzie był to pierwszy król Wielkiej Brytanii.

Epoka georgiańska – 1714 - 1836

Po śmierci Królowej Anny królem został Jerzy I. Za jego panowania pojawiła się funkcja premiera. Choć termin „premier” w tamtych czasach nie był w użyciu, Sir Robert Walpole pełnił rolę typowego premiera, dzięki sukcesom w rozwoju gospodarczym kraju.

Epoka wiktoriańska – 1837 - 1900

Wiktoria – najdłużej panujący brytyjski monarcha – została królową w roku 1837, mając zaledwie 11 lat. W czasie swego panowania wprowadziła ona szereg zmian konstytucyjnych. W ich duchu opublikowana została karta ludu, zawierająca sześć żądań m.in. powszechnego prawa wyborczego i corocznych wyborów parlamentarnych. Kartę stale odrzucano w parlamencie, choć dziś 5 z 6 oryginalnych postulatów znalazło się na stałe w brytyjskiej konstytucji.

Początek XX wieku - 1901 - 1944

Na początku XX wieku zanotowano niebywały postęp w dziedzinie nauki i technologii. Największymi osiągnięciami tamtych czasów były: wynalazek telewizji przez EMI-Marconi Corporation i założenie w następstwie tego BBC, wynalazek penicyliny przez Aleksandra Fleminga, poznanie budowy atomu, co doprowadziło do rozwoju broni oraz energii nuklearnej.

Czasy po II Wojnie Światowej 1945 - 2010

W roku 1945 po raz pierwszy wybory wygrała Partia Pracy. Stworzyła ona narodowy system opieki zdrowotnej, co wiele osób uważa za największy sukces labourzystów. Pomimo racjonowania pewnych towarów w czasach powojennych okres ten naznaczony był społecznym entuzjazmem i nadziejami na przyszłość. Od tego czasu Wielka Brytania przeżyła wiele kryzysów gospodarczych. Pomimo tego dziś jest to jeden z głównych centrów handlowych i finansowych świata, z rozwiniętą sferą usług publicznych i rozwijającą się gospodarką.

Więcej informacji znajdziesz na stronie BBC History